باغ گمشده در حصار جنوبی ارگ | ماجرای حمله به باغ هفت‌حوض
تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۱۸۱۹۱
همشهری آنلاین- داریوش شهبازی / تهران پژوه: باغ هفت‌حوض از آن دسته باغ‌هایی است، که هیچ اثری از آن نمانده و عجیب است که در هیچ یک از آثار مورخانی که از تاریخ تهران نوشته‌اند، هم بدان اشاره نشده و این تعجب زمانی بیشتر جلوه می‌کند که وقتی بدانیم محل این باغ در مرکز تهران و نزدیک بزرگترین میدان آن زمان شهر یعنی سبزه میدان بوده و مالکش نیز ناشناس نبوده، بلکه میرزا حسین خان صدر اصفهانی، صدر اعظم فتحعلی شاه بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
این باغ در اراضی بوستان‌های جنوبی ارگ و شمال بازار که سبزه میدان هم جزو همان اراضی بوده، قرار داشت. می‌دانیم در گذشته اراضی سبزه میدان به سبزیکاری اختصاص داشت و این امر تا اوایل عصر قاجاریه هم ادامه یافت، ولی در دوران سلطنت فتحعلی شاه کم‌کم کاربری این اراضی با ازدیاد جمعیت از کشاورزی به مسکونی و تجاری تغییر کرد.
در همین دوره است که صدر اصفهانی، صدر اعظم فتحعلی شاه، باغ نسبتا وسیعی را در جنوب غربی ارگ ساخت. بررسی نقشه برزین روسی (که در دوره محمد شاه بسال ۱۲۵۸ قمری، از تهران حصار صفوی ترسیم شده) و مطابقت آن با نقشه موسیو کرشش (چاپ۱۲۷۵قمری) از سویی و دقت در تاریخچه بساتین جنوبی ارگ و سبزه میدان و دلایل تحلیلی و استنباطی از روند توسعه و رشد فضاهای مسکونی و تجاری تهران در آن عصر و جز آن، چنین استنباط می‌شود که هفت‌حوض باغی بوده است مثلثی شکل که ضلع شمالی‌اش در امتداد حصار جنوبی ارگ قرار داشت و ضلع شرقی‌اش را کوچه منوچهرخانی تشکیل می‌داد و ضلع دیگرش به طور تقریب، غرب چهارراه کنونی گلوبندک را به انتهای کوچه منوچهرخانی متصل می‌ساخته است.
ساخته شدن باغ هفت‌حوض در دوران پادشاهی فتحعلی شاه در اراضی سبزیکاری اطراف سبزه‌میدان، بیانگر این است که این زمین‌ها در اواخر دوره فتحعلی شاه کم‌کم جنبه کشاورزی خود را از دست داد و اراضی دورتر به باغ و سپس به فضای مسکونی و تجاری تبدیل شد. اراضی مرکزی آن نیز به میدان تبدیل شد و برای مقاصد مختلف مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین، اینکه گفته می‌شود سبزه‌میدان در دوره ناصری ساخته شده است، درست نیست، بلکه پیش از این روزگار سبزه‌میدان تشکیل شده است.
شرح واقعه‌ای از این باغ که در مجله اطلاعات، شماره ۹۸ این گونه آمده است: «باغ هفت حوض را میرزا حسین‌خان صدر اصفهانی وزیر اعظم فتحعلی شاه در محلی که فعلا بازار گلوبندک است، ساخت. گویند روزی فتحعلی شاه عازم دیدن باغ(هفت حوض) شد و از اتفاق آن سال به واسطه نیامدن باران آب بسیار نایاب بود، صدراعظم ده‌ها نفر استخدام کرد تا از کاریزها و آب انبارهای دور و نزدیک شهر، آب بیاورند و هفت حوض (داخل باغ) را پر کنند. هنگامی که شاه در باغ مهمان بود، ناگاه خبر رسید که شهر بر هم خورده است، زیرا به میرزا مسیح تهرانی مجتهد تهران اطلاع دادند که تمام آب‌انبارها را برای این کار خالی کرده‌اند و مردم برای وضو هم آب ندارند و خیال حمله به باغ هفت حوض را دارند و میرزا مسیح حکم داده که آب‌های غصبی را به آب‌انبارها برگردانند. در نتیجه عده‌ای تفنگچی اطراف باغ را محاصره کردند و مردم را متفرق ساختند، اما بساط مهمانی به هم خورد، و بعد از آن صدر اعظم، قسمتی از آن باغ را به مسجد مبدل ساخت و ۷ حوض را هم پرکرد.»
بعد از درگذشت صدر اصفهانی (مالک باغ) در سال ۱۲۳۹ ق. باغ از میان رفت، به طوری که در نقشه برزین روسی که متعلق به سال ۱۲۵۸قمری است، هرچند حدود آن باقی مانده، اما از باغ خبری نیست.
کد خبر 826550 برچسب‌ها محله همشهری آنلاین همشهری محلهمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: محله همشهری آنلاین همشهری محله صدر اصفهانی سبزه میدان فتحعلی شاه جنوبی ارگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۱۸۱۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حمله موشکی حزب‌الله لبنان به سربازان صهیونیست در شمال اراضی اشغالی
حزب‌الله لبنان از حمله موشکی به سربازان رژیم صهیونیستی در شمال اراضی اشغالی خبر داد.
به گزارش ایسنا، حزب‌الله لبنان اعلام کرد: محل استقرار سربازان دشمن در غرب شهرک «شومیرا» در منطقه الجلیل غربی را با موشک هدف قرار دادیم.
به نقل از الجزیره، حزب‌الله لبنان تأکید کرد این حمله در راستای حمایت از ملت پایدار فلسطین در نوار غزه و پشتیبانی از مقاومت جسور آن است.
حزب‌الله لبنان در همبستگی با نوار غزه که از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ در معرض حملات ویرانگر رژیم صهیونیستی تحت حمایت آمریکا قرار گرفته است، پایگاه‌های صهیونیستی را هدف قرار می‌دهد.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است